جنس آلیوم با بیش از 850 گونه، دربرگیرنده 121 گونه ایرانی می باشد. با وجود مصرف بالای برگ آلیوم در ایران تاکنون در خصوص ارزیابی محتوای اسانس برگ آنها در شرایط زراعی تحقیق قابل توجهی صورت نگرفته است. در این تحقیق محتوای اسانس برگ چهار گونه آلیوم مربوط به زیرجنس و بخش Allium با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرام متصل به طیف سنج جرمی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که برگ های تازه گونه های مورد مطالعه آلیوم حاوی اسانس، متشکل از ترکیبات قابل توجه و متنوعی می باشند که از لحاظ کمی و کیفی بسیار متفاوت، و به لحاظ تغذیه ای و دارویی می تواند حائز اهمیت باشند. تعداد 68، 21، 29 و 31 عدد ترکیب به ترتیب در اسانس گونه های پیازچه (A. fistulosum)، تره ایرانی (A. iranicum)، تره فرنگی (A. porrum) و سیر (A. sativum) و مجموع 127 ترکیب مختلف در زیرجنس و بخش Allium مشاهده شد. تری سولفید دی پروپیل (34%) و 1، 2، 4-تری تیولان 3، 5-دی اتیل (16%) در A. iranicum، دی آلیل دی سولفید (46%) و تری سولفید دی-2-پروپنیل (11%) در گونه A. sativum، تری سولفید دی پروپیل (%43/13)، دی آلیل دی سولفید (%38/10) و دی سولفید دی پروپیل (%93/8) در گونه A. fistulosum، و ان-هگزادکانوئیک اسید (%74/11)، دی سولفید دی پروپیل (%38/10) و تری سولفید دی-پروپیل (%26/8) در گونه A. porrum عمده ترین ترکیبات اسانس برگ را تشکیل دادند. با توجه به تنوع بالا در ترکیبات اسانس گونه های مورد مطالعه، می توان از نتایج پژوهش حاضر در مطالعات کموتاکسونومیک آلیوم ها و برنامه های اصلاحی آنها استفاده نمود.

مقدمه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia)، گونه ای از خانواده نعناعیان بوده که اسانس آن دارای چندین فعالیت بیولوژیکی است؛ بنابراین در برخی از داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد. فقدان مطالعه ای برای شناسایی اسانس اسطوخودوس و وجود شباهت در ویژگی های ظاهری آن با اسطوخودوس ایرانی (Nepeta menthoides) باعث سوء استفاده یا تقلب در محصولات آن شده است. هدف در این مطالعه ترکیب شیمیایی اسانس اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی مورد ارزیابی قرار گرفت و همچنین سه داروی گیاهی تجاری اسانس اسطوخودوس در بازارهای ایران به عنوان بررسی تقلبات در این حوزه مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی اسانس های اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی و نمونه های تجاری به روش تقطیر به دست آمد و ترکیب شیمیایی آنها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از آن با روش های کمومتریک جهت شباهت سنجی و دسته بندی با روش آنالیز جزء اصلی (PCA) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نتایج نشان داد که هر سه داروی گیاهی تجاری با ادعای سازنده در مورد استفاده از اسانس اسطوخودوس مطابقت دارد و دو گروه بین نمونه ها تشخیص داده شد. نتیجه گیری تجزیه و تحلیل نتایج کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی با روش های کمومتریک به عنوان روش مهمی برای ارزیابی اسانس اسطوخودوس و اسطوخودوس ایرانی بر اساس نتایج این مطالعه در نظر گرفته شده است. بنابراین تلفیق روش های دستگاهی با روش های آماری ابزار دقیق و قدرتمندی را جهت شناسایی و گروه بندی گونه های مختلف گیاهی و فرآورده های آنها ایجاد می کند. متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

طیف سنج جرمی دستگاهی است که از نمونه مورد نظر یون ایجاد کرده و سپس یون های ایجاد شده را بر اساس نسبت جرم به بار در فاز گازی از هم جدا می کند. منشا تکنیک طیف سنج جرمی به مطالعات جی جی تامپسون و دانشجویش اف دبلیو آستون در قرن گذشته بر می گردد. امروزه طیف سنجی جرمی یک روش بسیار حساس برای بررسی ساختاری بیومولکول ها است. در حال حاضر هر طیف سنج جرمی شامل: یک منبع یونی جهت ایجاد یون ها از نمونه، یک یا چند آنالیزور جرمی جهت جدا سازی یون ها بر اساس نسبت جرم به بار، یک آشکارساز جهت ثبت تعداد یون های خارج شده از آخرین آنالیزور و یک کامپیوتر جهت پردازش داده ها و ایجاد طیف و کنترل دستگاه از طریق مکانیزم باز خورد (فیدبک؛ کامپیوتر با توجه به عملکرد هر کدام از اجزاء به کنترل و تنظیم هر جزء می پردازد). در واقع طیف سنجی جرمی پپتیدها و پروتئین ها متکی بر تکنیک های یونیزاسیون ملایم است که یون های سالم گازی از مولکول های زیستی ایجاد می کنند. دو تکنیک یونیزاسیون ملایم الکترواسپری (ESI) و Matrix-assisted laser desorption ionisation(MALDI)  به طور گسترده برای بررسی پروتئین ها استفاده می شوند. دو روش اصلی برای شناسایی پروتئین ها به استفاده از طیف سنج جرمی وجود دارد. روش کلاسیک پروتئومیکس شامل جداسازی مخلوط پروتئینی بوسیله ژل الکتروفورز دو بعدی (2DE) و سپس هضم پروتئین در ژل و انگشت نگاری جرم پپتیدی (Peptide Mass Fingerprintin, PMF) بوسیله طیف سنج MALDI-TOF است. در این روش پروتئین ها بوسیله مقایسه فهرست جرم پپتیدهای حاصله با فهرست جرم پپتیدهای حاصل از هضم تئوریکی پروتئین های موجود در بانک های اطلاعاتی شناسایی می شوند. روش دیگر شامل انجام طیف سنجی جرمی متوالی (MS\MS) و بدست آوردن توالی کوتاه آمینواسیدی (توالی نشانمند) و جستجو در بانک های اطلاعاتی با استفاده ازاین توالی کوتاه است. طیف سنج جرمی را همچنین می توان برای تعیین نوع و محل تغییرات پس از ترجمه بر روی یک پروتئین خالص بکار برد.

یک طیف سنج جرمی چهار قطبی طراحی و ساخته شد و مورد آزمایش قرار گرفت. این نوع طیف سنج که برای نخستین بار در ایران ساخته می شود، تنها با میدان الکتریکی کار می کند و به میدان مغناطیسی نیاز ندارد. این طیف سنج توانایی دارد مولکولهایی را که عدد جرمی آنها بین 2 و 70 است را تفکیک کند. نتایج اندازه گیری ها کاملا تکرار پذیرند و حساسیت دستگاه حدود 0.3 μA/Torr در فشار 10-4 Torr می باشد و ضریب تفکیک آن حدود 1.4 واحد جرمی است. از این طیف سنج می توان در شناسایی گازهای باقی مانده در یک محفظه خلا در کارهای آموزشی و تحقیقاتی استفاده کرد.

مقدمه: اکریل آمید یک ماده سرطان زای احتمالی است که در مواد غذایی غنی از کربوهیدرات در اثر فرآیندهای حرارتی با دمای بالا ایجاد شده و بنا به گزارش سازمان جهانی بهداشت، این ماده علت یک سوم از سرطان های مرتبط با تغذیه می باشد. هدف این تحقیق، تعیین و اعلام وضعیت ایمنی غذایی چیپس های سیب زمینی تولیدی در کشور از نظر میزان اکریل آمید در آنها می باشد.مواد و روش ها: در این تحقیق از انواع چیپس های سیب زمینی موجود (از 5 تولیدکننده اصلی) در بازار داخلی کشور به صورت تصادفی در ماه های مختلف نمونه برداری شده و میزان اکریل آمید آنها به روش گاز کروماتوگرافی - طیف سنج جرمی اندازه گیری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد کمترین میزان اکریل آمید (1512 ppb) مربوط به نمونه چیپس نمکی شرکت ج و بیشترین میزان آن (2877 ppb) مربوط به نمونه چیپس گوجه ای شرکت ج بود. مقدار اکریل آمید یک بسته چیپس سیب زمینی 65 گرمی در نمونه های آنالیز شده از 98.3 تا 187 میکروگرم متغیر بود.نتیجه گیری: مصرف یک بسته چیپس 65 گرمی حاوی کمترین مقدار اکریل آمید، میزان 98.3 میکروگرم اکریل آمید وارد بدن فرد مصرف کننده می کند. این میزان به ترتیب 2.5 و 1.4 برابر بیشتر از میزان توصیه شده دریافت روزانه اکریل آمید برای افراد 40 و 70 کیلوگرمی می باشد. بنابراین نظارت و کنترل هر چه سریع تر بر بخش تولید فراورده های سیب زمینی از این نظر بسیار ضروری و حیاتی به نظر می رسد.